Voor het organiseren van de kansspelen van Nederlandse Loterij zijn er vijf belangrijke vergunningen verleend door de Kansspelautoriteit aan de dochterondernemingen: Staatsloterij B.V., Lotto B.V., en TOTO Online B.V.:^[3]

• Vergunning Staatsloterij B.V. voor zowel de Staatsloterij als het Miljoenenspel
• Vergunning Lotto 2022 - 2026 voor Lotto, Eurojackpot en Lucky Day
• Vergunning Instantloterij 2022 - 2026 voor Krasloten
• Vergunning Sportweddenschappen 2022 - 2026 voor TOTO Winkel
• Vergunning Kansspelen Op Afstand 2021 - 2026 voor TOTO Sport, TOTO Casino en Winn-itt

Onder de regels van het Nederlands recht heeft de Nederlandse Loterij een vergunning voor onbepaalde tijd gekregen om kansspelen te organiseren, zoals vastgelegd in de Wet op de kansspelen (Wok).^[4] Vanaf 1 oktober 2021 heeft de organisatie op basis van de Wet kansspelen op afstand (Koa) ook de mogelijkheid om online gokken aan te bieden, inclusief casinospelen en live gokken op sportwedstrijden.^[5]

Volgens de Beschikking Staatsloterij, in de versie van 1 januari 2022, is vastgesteld dat de loterij maximaal 69 trekkingen per jaar mag houden, waarbij de kosten voor een heel lot niet hoger dan dertig euro mogen zijn. De loten worden verdeeld waarbij de prijzen evenredig uitgekeerd worden op de deelloten. Ditzelfde beleid is ook van toepassing op het jaar 2018.^[6] Het bedrijf heeft geen winstdoel en draagt na het afwikkelen van bedrijfskosten en uitbetaalde prijzen jaarlijks een netto-opbrengst over aan de Nederlandse staat, met als minimum 15% van de totale omzet.^[4] Net als andere Nederlandse kansspelaanbieders is de Staatsloterij verplicht om prijzen netto te vermelden en uit te keren, wat betekent dat dit gebeurt na aftrek van kansspelbelasting.

De trekkingen van de loterijspelen worden op grond van de beschikking openbaar uitgevoerd en staan onder het toezicht van een notaris. Iedereen die minstens 18 jaar oud is, kan op aanvraag de trekkingen bijwonen in het hoofdkantoor op Laan van Hoornwijck 55 in Rijswijk.^[7] Wanneer de notaris onregelmatigheden opmerkt, dient de trekking zo snel mogelijk te worden herhaald. Bij de verkoop en tijdens elke trekking moet helder zijn of er sprake is van een universumtrekking en wat er vervolgens met de prijzen gebeurt, aangezien bij deze vorm prijzen kunnen vallen op onverkochte loten. In 2015 oordeelde de Hoge Raad dat de Staatsloterij misleidende reclame had gevoerd, waar gevolg van was dat deelnemers de mogelijkheid kregen om hun geld terug te vorderen. De Stichting Loterijverlies heeft in deze kwestie procederen met steun van vele deelnemers aan de loterij, maar bleek later frauduleus te zijn.^[8]

De oorsprong van dit bedrijf gaat terug tot de 18e eeuw. In 1726 heeft de Nederlandse overheid de Generaliteitsloterij opgericht om de staatskas te aanvullen en gokken te reguleren. In 1848 werd de naam Nederlandse Staatsloterij geïntroduceerd, en sindsdien viel de organisatie bijna anderhalve eeuw onder de directe verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën. Voor de verzelfstandiging van deze overheidsinstelling richtte de minister in 1992 de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij op, zoals vastgelegd in de relevante wetgeving, die ook het overplaatsen van ambtenaren naar de stichting regelt. De organisatie is verantwoordelijk voor zowel de Staatsloterij als het Miljoenenspel,^[1][9] zoals gedefinieerd in de wet: De stichting […] heeft […] tot doel het organiseren van de Staatsloterij, het organiseren en houden van andere kansspelen, het verlenen van diensten aan derden bij de organisatie van kansspelen en het in samenwerking met derden organiseren van kansspelen […] .

In 2000 fuseert de Stichting Nationale Instant-Loterij met de Stichting de Nationale Sporttotalisator, die sinds 1961 verantwoordelijk was voor de voetbaltoto. Dit bedrijf werd oorspronkelijk als overheidsinstelling opgericht om, onder de nieuwe loterijwet, de toto van de KNVB, die in 1957 was begonnen, over te nemen.^[1]